Lucifer (1654)

Joost van den Vondel (1587-1679)


in première: 2 februari 1654 door de Amsterdamse Schouwburg, in de regie van Jan Vos, te Amsterdam


opvoeringen/producties (zover bekend):

(Stadsschouwburg Amsterdam, 1654), (Nationale Tooneel, 1834), (Studenten-vereeniging ter beoefening der uiterlijke welsprekendheid, 1844-1845), (Mnemosyne, 1847), (Studenten van de academie, 1847), (Genoortschap ter beoefening van uiterlijke welsprekendheid Vondel, 1853), (Rederijkerskamer Rhijnvis Feith, 1858), (Rederijkerskamers Thespis, Helmers en Tollens, 1863), (Vondelfeesten Amsterdam, 1867), (Afdeeling "volksvoordrachten" der Maatschappij voor den Werkenden Stand, 1887), (Bisschoppelijk College Roermond, 1888), (Seminarie Hageveld, 1889), (Josephine Royaards-Spoor, 1898), (St. Pancratius Vereeniging, 1898), (C.J. van Deinse, 1900), (Josephine Royaards-Spoor, 1901), (Willem Royaards, 1903-1904), (Amstelkring, 1904), (Utrechtsch Studenten-Tooneel, 1904), (Amsterdamsche Vondel-Vereeniging, 1904-1906), (Truus Post& G.J. Arbous, 1906), (N.V. Het Tooneel, 1911-1913), (Vlaamsch Volkstoneel, 1926), (N.V. Nieuw Nederlandsch Tooneel, 1929), (Gezelschap Louis Saalborn, 1937-1938), (N.V. Het Residentie Tooneel, 1940-1942), (De Nederlandse Comedie, 1956-1957), (Publiekstheater, 1979-1980), (Jan Wegter, 1983), (Toneelgroep Amsterdam, 1991), (Het Arsenaal, 1997), (Het Zuidelijk Toneel, Cie. de Koe, 1997), (Het Zuidelijk Toneel en Toneelacademie Maastricht, 1998), (Het Toneel Speelt, 2001), (Stichting Urban Myth, 2003-2004), (Annette Speelt, 2005-2006), (Theater Zuidpool, 2011)



laatst bekende opvoering: 2011, door Theater Zuidpool

volledige tekst: klik hier


drukgeschiedenis:

Eerste uitgave: Abraham de Wees, Amsterdam 1654. (herdrukt in 1654 (5x),   1663/4,  ca. 1700 (2x), 1720 (2x), 1841, 1846,1849 1869, 1919, ca 1920, 1922, 1925, 1927

In Treurspeelen, Kornelis de Bruyn, Amsterdam 1661

In Alle de treurspelen, Johannes van Oosterwijk, Amsterdam 1720 (herdrukt in 1720)

In Viertal treurspelen, K Fuhri, Den Haag 1851

In serie Klassiek Letterkundig Pantheon, H.A.M. Roelants, Schiedam 1852 (herdrukt in 1852)

In Vier treurspelen, Hoste, Gent, 1853 (herdrukt in 1855)

Uitgave H. Lagerwey (met aantekeningen), A.W. Sijthoff, Leiden & H Lagerwey, Dordrecht 1856

In: Drie treurspelen, Hoste, Gent 1858 (herdrukt in 1870, 1878)

Editie G. Velderman, Van Sigtenhorst, Deventer 1869

In: Dichtwerken (ed. J. van Vloten), Schiedam 1875, 1879

Editie P. Busschaert, Verbeke-Loy, Brugge 1879

Editie W.F. van Vliet (met Tooneelschilt), Beverwijk 1883

Editie A.M. Verstraeten, Leliaert, Gent 1884 (herdrukt in 1890, 1902)

In: Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren, Misset, Doetinchem 1885

In: J. van den Vondels Treurspelen (editie J. van Lennep & H.W. Unger), Sijthoff, Leiden 1890 (herdrukt in 1900)

in serie Zwolsche herdrukken (ed. N.A. Cramer), Tjeenk Willink, Zwolle 1891 (herdrukt in 1899, 1908,1917, 1922, 1928, 1935)

In serie Klassiek Letterkundig Pantheon (ed. J. Bergsma), Zutphen 1895 (herdrukt in 1917, 1923, 1928)

Editie L. Simons, De Wereldbibliotheek, Amsterdam 1910 (herdrukt in 1911, 1936)

Editie H.W.E. Molller, Van der Vecht, Amsterdam 1910 (herdrukt in 1923, 1935)

Editie J. Salsmans, Siffer, Gent 1910 (herdrukt in 1912, 1921, 1924, 1930)

In Vondels Spelen (ed. L. Simons & C.R. de Klerk), De Wereldbibliotheek (1913)

In Vondel's Lucifer en Adam in ballingschap (ed. Ph.A. Lansberg),  Wolters, Groningen 1923 (herdrukt in 1931, 1938)

In Werken van Vondel 1 (ed. R. Blijstra en H. Bruch), Hollandsch Uitgeversfonds 1934

In Toneelspelen 1625-1668 (ed. A. Verwey), Amsterdam 1937

Editie E.F. van der Bilt, Malmberg, 's-Hertogenbosch 1938

In Vondel toneelschrijver (ed. Ph.A. Lansberg & J.E. Veugelers), Tjeenk Willink, Zwolle 1952

Editie Ed. A. Serrarens, Malmberg, 's-Hertogenbosch 1956

Editie W.J.M.A. Asselbergs, Tjeenk, Willink, Zwolle 1954 (herdrukt in 1963, 1966, 1973)

Editie G. Stuiveling, De Roos, Utrecht 1954

In serie Klassiek Letterkundig Pantheon (ed. N.C.H. Wijngaards), Zutphen 1975

Editie Guus Rekers, Publiekstheater, Amsterdam 1979

Editie L. Rens, Tjeenk Willink/Noorduijn/Martinus Nijhoff, Den Haag 1979

In Lucifer, Adam in ballingschap, Noah (editie M.A. Schenkeveld-van der Dussen), Bert Bakker, Amsterdam 2004)



vertalingen:

Duits: 1868: Joost van den Vondel's Werke, vert. Ferd. Grimmelt; 1869: Lucifer: Trauerspiel aus dem Jahre 1654, vert. G.H. de Wilde; 1918: Luzifer: Trauerspel, vert Marie von Seidewitz

Frans: 1889: Lucifer: Tragédie en cinq actes, vert Charles Simond; 1969: Cinq Tragédies, vert. Jean Stals

Engels: 1898: Vondels' Lucifer, vert. L.Ch. van Noppen; 1990: Lucifer, vert. Noel Clark

Hongaars: 1913: Lucifer: szomorújáték ẗ felvonásban, vert. Zsigmond Nagy

Afrikaans: 1932: Lucifer, vert. Thomas Hugo le Roux

Noors: 1987: Lucifer, vert A.L. Fliflet, K. Langvik-Johannesen

Pools: 2002: Lucyfer, vert. Piotr Oczko



secundaire literatuur: Beöordeeling over den Lucifer van Vondel. Z.p. 1782

" target="_blank">

D. Erkelens,

W.A.P. Smit,

Jan Konst,

Marloes van Beersum en Lex van der Linden,

Johan Koppenol,Tijdschrift voor Nederlandse Taal- en Letterkunde. Jaargang 122 (2006) p. 97-116

" target="_blank">

Frans-Willem Korsten, '


Scènefoto van de enscenering uit 1904, door een Utrechtse Studentenvereniging Klik hier